De geschiedenis van "de Akker"

CBS "de Akker" heette aanvankelijk Ds. J. van Haeringenschool, genoemd naar de dominee waarvan u verderop een portret ziet.

Toen kleuterschool en lagere school werden samengevoegd, werden de Prinses Juliana kleuterschool en de Van Haeringenschool

Zo zijn veel straten in de Millinxbuurt vernoemd naar plaatsjes op de Zuidhollandse eilanden.

Na veel speurwerk ben ik uiteindelijk in de archiefwinkel aan de Coolsingel een boekje tegengekomen:
"Rotterdamsche Straatnamen geschied kundig verklaard"
van J.M. Droogendijk
m.m.v. dr. H.C.H. Moquette
(1910 Rotterdam).
In dit boekje vond ik over de Millinxstraat het volgende:
"Millinxstraat - B en W 19 augustus 1902
Deze straat is genoemd naar het vroegere tiendblok "Millinxblok" in den Hillepolder.

Onder de personen, aan wie den 3den Augustus 1529 een gedeelte van den nieuwbedijkten Hillepolder werd uitgegeven, behoorde Jan Millinck."
De Millinxstraat is dus naar die Jan vernoemd.

Zo zag de school er in de beginjaren uit, gezien vanaf de huidige ingang van de speeltuin.

En voordat de lagere school "Ds. J van Haeringen" samen met de Juliana-kleuterschool werd samengevoegd tot basisschool "de Akker" werd deze foto gemaakt

Uitgave van de vereeniging voor lager en uitgebreid lager onderwijs op Gereformeerden grondslag te Rotterdam-Zuid.

Gedenkboekje, uitgegeven ter gelegenheid van de viering van het veertigjarig bestaan der Vereeniging

In 1923 Vereeniging voor lager en uitgebreid lager onderwijs op Gereformeerden grondslag te Katendrecht-Hillesluis

In 1928 Vereeniging voor lager en uitgebreid lager onderwijs op Gereformeerden grondslag te Rotterdam-Zuid

Centraal staat de Lager Onderwijswet van 1920, die de financiële gelijkstelling tussen openbaar en Christelijk onderwijs inhield. Hieraan vooraf vond de schoolstrijd plaats, met veel financiële zorgen en vrijheid zonden voorschriften voor de Christelijke scholen. De wet van 1920 betekende: minder financiële zorgen, maar veel meer voorschriften waar men aan moest voldoen.

Het stekje werd een wijdvertakten boom met rijke vruchten, zo luidt de metafoor van J. Kroeze, de voorzitter die het voorwoord van het boekje schreef.

De grondslag der Vereeniging is de Bijbel als Gods Woord naar de opvatting in de Drie Formulieren van Eenigheid van de Gereformeerden Kerk hier te lande

Het personeel van de scholen dient Christelijk te zijn, het onderwijs moet doortrokken zijn van den zuurdesem, welke in het Evangelie en heel het schoolleven dient zich te stellen onder het gezag van de heilige Schrift.

De leerlingen en ouders dienen Christelijk te zijn, socialisten of communisten die hun kind op 1 mei thuis zouden willen houden (om de dag van de arbeid te vieren) werden door het Bestuur alleen toegelaten als ze beloofden dat niet te doen.

Er was ook een Christelijke concurrent, de Vereniging voor Christelijk Volksonderwijs is de Hervormde vereniging (CVO). Later zijn CVO en de Gereformeerden, met enkele andere verenigingen/stichtingen gefuseerd tot de Stichting voor PCBO.

Eind vorige eeuw waren er alleen staatsscholen. Dominees spraken ouders aan op de doopbelofte. In de politiek vocht men op leven of dood over de kwestie of men zelf scholen mocht stichten. Onderlinge spanningen (tussen Hervormden en Gereformeerden, enz) en allerlei voorgeschiedenissen maken het niet simpel.

Aanvankelijk was er één school die wegens het graven van de Maashaven later werd afgebroken. In 1898 werd o.l.v. Ds. J. van Haeringen de Vereeniging voor lager onderwijs op Gereformeerden grondslag te Katendrecht-Hillesluis opgericht. In 1901 werd de eerste school geopend, de Paul Krugerschool, een actuele naam vanwege de boerenoorlog die in Zuid-Afrika aan de gang is.

Er zijn ontberingen op financieel gebied, ouders brengen centen dubbeltjes bij elkaar, er wordt "biddend geofferd". Ook zijn er klassen met 60 leerlingen, heeft men slechts twee weken vakantie, om zo subsidie en schoolgeld niet mis te lopen. De verlichting van de lokalen is zo slecht dat handwerken haast niet mogelijk was. De paden naar de school bestonden bij regen uit modder. Steeds ging men bijna kopje onder, jaren lang. Er was veel tweespalt, van het poldermodel had men nog nooit gehoord. Een Hervormde school, de Da Costaschool wordt in 1908 geopend, doorkruist de plannen van de Gereformeerden voor een tweede school. Het is de tijd van mobilisatie, armoede en kou. Die tweede school komt in 1915, de Rehobôthschool.

In deze periode vindt de uitbouw plaats naar een groot aantal scholen. In 1920 vinst de pacificatie en gelijkstelling door middel van de genoemde Schoolwet plaats. Het Christelijk onderwijs wordt een recht evenals de bijbehorende overheidssubsidie. Na 1920 worden in 8 jaar 8 scholen geopend.

In 1923 worden de Bethel- en Pniëlschool geopend, in 1926 volgt een MULO, de Eben Haëzer.

Het boekje noemt hoofden van scholen, sprekers op vergaderingen en onderwijzers en onderwijzeressen bij name.

Natuurlijk zocht ik in het boekje ook naar het ontstaan van "de Akker". Op bladzijde 63 wordt verteld hoe Rotterdam-Zuid snel werd uitgebreid na 1925 en dat er meer scholen nodig waren.

Op 1 september 1929 werd de Ds. J.van Haeringenschool geopend als hulpschool, met als hoofd de Heer A.P. van Esch.

Andere leerkrachten: Mej. M.W. Groenendijk, Mej J. van Walsum en de Heeren N. van Loo en A. Duijser.

De school werd genoemd naar de eerste voorzitter, die zoveel had gedaan voor de bloei van de eerste school in het begin van de jaren der Vereeniging. Het nieuwe gebouw van de Ds. J. van Haeringenschool werd 10 september 1930 geopend was "een lust voor de oogen".

Dhr. Edu Halk, oud-leerling van onze school, geboren in 1929 en op bezoek in 1999, herinnert zich het volgende:

van klas 1 (1935) juffrouw Groenendijk (Mien, knotje, sproetig, de enige vrouw in school),

klas 5 meester A. Duijser (hij kon goed tekenen en schreef een boek, "De Chinese dolk")

Dhr. Halk ging in 1941 naar de HBS aan de Mare, studeerde in Delft af als ingenieur. Hij zat vaak voor straf in het leermiddelenlokaal, met de piano en de potloodslijper. Hij herinnert zich de kist met Bijbelplaten en de schoolbel die in de nis bij kantoor hing. Ook herinnert hij zich de stank uit de putjes, toen al, die wij nu af en toe nog ruiken.

"Ruim gebouwd, voorzien van centrale verwarming en gymnastieklokaal, spreek- en personeelkamer, ruime bergplaatsen en grond voor een schooltuin, gloednieuwe meubelen en leermiddelen, 't getuigde alles van een onbekrompen beurs." De familie van Haeringen biedt de school een portret aan van de inmiddels overleden naamgever. Na deze weelde kwam snel de recessie en maakte men weer moeilijke tijden door, Colijn begon in 1925 onderwijzers al 10% te korten herhaalde de korting elk jaar. In 1935 waren de bezuinigingen zo groot dat onderwijzers moesten worden ontslagen en dat de "kwekeling met akte" werd uitgevonden. Eén school werd opgeheven.

In 1933 vindt een reorganisatie van het Bestuur plaats. Er is sprake van een gedecentraliseerde bestuursorganisatie. Men vormt een Centraal Bestuur met 15 bestuursleden, waarvan 5 het Dagelijks Bestuur vormen. Het Centraal Bestuur wordt opgesplitst in 5 delen (het Eerste beheert de (M)ULO en het Tweede tot en met het Vijfde schoolbestuur beheert ieder 2 scholen. Van ieder schoolbestuur neemt steeds één lid zitting in het DB. In totaal zijn er 33 bestuursleden. Er komen nieuwe Statuten en een Huishoudelijk Reglement. In 1926 waren er al schoolcommissies ingesteld, te weten: de Financieele Commisie, de Gebouwen Commissie, de Commissie voor Lichamelijke Oefening en de Commissie voor de Nuttige Handwerken. De laatste commissie bestond voor 100% uit getrouwde dames.

De volgende reclame voor de Van Haeringenschool school werd in 1936 gepubliceerd:

Op 23 november 1938 vieren 9 scholen feest, de vlaggen hangen uit. Het bestuur schenkt de leerlingen een vulpotlood met inscriptie en een taartje in een kartonnen doos om thuis ook feest te kunnen vieren. Edu Halk: ik herinner me dat met ontroering. Mijn potlood was al op de eerste dag kapot. Ik kreeg een nieuw !

Er wordt een foto gemaakt van het voltallige personeel (op aanvraag beschikbaar !). We zien hierop 18 dames vooraan staan, waarvan 4 zonder hoed, met daarachter + 60 mannen waarvan 15 zonder hoed. Deze 78 personeelsleden schenken het bestuur een electrische klok, een ebbenhouten voorzittershamer, een kristallen waterkaraf en bijbehorende glazen.

In 1938 noemt de Schoolraad dit een der best georganiseerde vereenigingen in het land. De heer J. Kroeze, voorzitter vanaf 10 april 1924, wordt geridderd in de orde van Oranje Nassau.

Rudimentair zijn nog zaken als wilskracht, organisatie en geldingsdrang zichtbaar in het huidige PCBO. De pertinente wens van mensen om in het onderwijs apart van anderen te staan en de reden daarvan is een eeuw later moeilijk te doorgronden, ook al genieten we nu nog van de zegen een Christelijke school te zijn.

In de oorlog was de school gevorderd door de Duitsers, de leerlingen zaten toen waarschijnlijk in de Pniël-Bethel tweelingschool. Edu Halk: op 10 mei 1940 was ik tien jaar. Hoe en waar we dat schooljaar (mijn 5^e klas) hebben afgemaakt, kan ik me niet herinneren. Vaag herinner ik mij de school in de Zwederstraat naast de toenmalige Putsepleinkerk. Mijn 6^e klas heb ik -dit weet ik zeker, het woord "waarschijnlijk" hierboven kunt u schrappen- grotendeels in de Pniël-Bethelschool doorlopen (ik herinner me conciërge de Ruyter, mijn kapotte knieën en bewerkelijke, dus vervelende breukensommen). Toen ik van school ging, zaten we naar ik meen in de Openbare school aan de Millinxstraat, die ronde met het spijlenhek, maar ook meen ik mij te herinneren dat ook die school door Duitsers bezet is geweest. Dit maakt voor mij het beeld een beetje warrig en strijdig.

Zij was in de oorlog benoemd door dhr Lock, destijds voorzitter van het bestuur.

Op 10 en 11 september 1962 was koning Olav V in Rotterdam en ging mevr. Schipper met leerlingen naar het stadhuis.

Reactie van een oudleerling (ontvangen in 2005)
Graag wil ik langs deze weg de basisschool "de Akker" en juffrouw Jacqueline bedanken voor een morgen terug in de tijd op mijn oude lagere school "De Dominee van Haeringenschool". Daar heb ik van september 1946 tot 1952 op gezeten en daarvoor op de Prinses Juliana kleuterschool. Als je op de school rondloopt,komen er allerlei vergeten dingen naar boven. Alleen was alles in mijn herinnering veel groter!! De entree,de ramen die naar mijn idee veel hoger zaten. De 1ste klas bij juffrouw Schipper.
We waren de eerste klas die blokschrift leerde schrijven.Ik kon ook helemaal geen schuinschrift lezen.En in de nieuwe haringtijd mocht je voor juffrouw Schipper tussen de middag één haring met uitjes halen op het pleintje bij de Dordtselaan.En op je verjaardag kwam ze tussen de middag bij je thuis eten en mocht je met het autootje (Renault ???) meerijden. Verder herinner ik mij nog juffrouw Groenendijk en bovenmeester van Esch. In de zomer mocht je met twee of drie tegelijk aan de Weimansweg bij hem thuis,in de tuin,naar zijn vogels komen kijken.! Leuk dat de gang en de trappen nog de oude tegels hebben,je ziet je jas er nog hangen en de juf door het raam in de klas staan. En ook de "grote"platenkist in de gangnis met daarboven de schoolbel die de grote jongens mochten luiden als het tijd was. In 1952 zijn we verhuisd vanaf de Dordtselaan en heb ik de school nooit meer terug gezien of contact gehad,dus....was dit een hele leuke stap terug in de tijd.!!!!
Succes en Groeten : Ineke Tak van der Slik

Wat leuk zeg om iets te lezen over mijn school. Ik woon sinds 1969 in Australië en heb van ongeveer 1958 tot 1965 op de Ds van Haeringenschool gezeten. Juffrouw Schipper was het hoofd en ik heb nog een bijbeltje die wij kregen toen wij van school af gingen met de datum 19/7/1965, mijn naam Joke Dukker en een spreuk van een psalm dit allemaal getekend door Juffrouw Schipper - in inkt! met een stempel van de school.

Ik herinner geloof ik wel dat de kleuterschool eerst ook in hetzelfde gebouw was en wij naderhand naar een andere moesten over de Mijnsherenlaan ergens.

De leeraars die ik mij kan herinneren waren; Juffrouw van 't Hof; Juffrouw Hordijk die trouwde met een broer van een klasgenootje (Jeannie Luyendijk); Meester Weeda en Meester de Feyter die gaf ook Franse les en las heel mooi voor, vooral uit de boeken van Snuf (heel spannend) en dan Juffrouw Schipper die de 6e klas had..

De foto van de school die op uw website staat is die van de achterkant van de school? Waar de ingang naar het gym lokaal was?

De ingang naar het gymlokaal ken ik helemaal niet, die is verdwenen, maar ik zie hem wel op de tekening bovenaan de bladzijde Geschiedenis.

Ik herinner me dat er in de Millinxstraat (waar ik woonde op no. 96) voor het plein hele grote populierenbomen stonden.

De populieren bij school zijn in de loop van de tijd weggehaald, op het Mijnsherenplein staan ze nog wel, je ziet ze op een foto in het foto-album

Ik herinner me ook dat Koning Olaf bij de school op bezoek kwam. Een hele grote gebeurtenis hoor!!!!

Daar heb ik nu sinds deze week wat knipsels van, zonder datum weliswaar, iemand gaat voor mij nog zoeken in het stadsarchief.

Ik vond tijdens het internetten de site van de Akker. Ik ben zelf oud leerling van de van Haeringenschool en wil graag wat aanvulling geven op de geschiedenis.
Ik heb van 1967 tot 1973 op de school gezeten. De namen die door mevrouw Visser - Duke worden genoemd zijn mij bekend. Meester de Feijter heb ik drie klassen gehad. De man kon inderdaad bijzonder voorlezen. Het boek Snuf staat ook bij mij in het geheugen. Daarnaast was hij in staat een om een verhaal uit een voorleesbijbel zo te brengen dat de hele klas stil was. Meester de Feijter had nog iets. In zijn klas stond een orgel - een luchtorgel- hier speelde hij vaak op. De meester bespeelde ook altijd het orgel in de kerk tijdens het kerstfeest. De kerk die hiervoor gebruikt werd was in de Zweedsestraat. Naar mijn mening kon hij ook goed tekenen. Ook zijn vrouw gaf soms les op de school. Meester Weeda ken ik mij ook herinneren. Wij hadden hem soms in klas twee. Dat was in het kleine lokaaltje aan de straatzijde waar uit je de streekschool zag staan.
Mevrouw Schipper kan ik mij herinneren als een strenge vrouw. In haar kamer was ook 1 maal per jaar de schooltandarts. Zo fijn was dat voor mij niet, er moesten toen een flink aantal kiezen uit, was beter voor mijn gebit zei de tandarts.
Ook was er elk jaar Sinterklaas. Toen dat geloof eraf was kwam ik er achter dat ook meester de Feijter zich een keer in het pak had gehesen. Het pak van Sinterklaas hing overigens in het magazijn, de staf stond er naast. Met het geloof in Sinterklaas was het toen snel over.

De school had een mooie gymzaal. Deze werd ook gebruikt door de wandelclub waar ik lid van geweest ben. Naar mijn menig had de club de zelfde naam als de school. In klas zes waren er altijd klussen. Een taak daar was het aanvegen van het schoolplein. Er lagen in de herfst veel bladeren die van de populieren afkwamen.
Tijdens het schrijven komen steeds meer herinneringen boven.
Ik heb zelf gewoond in de Millinxtraat nr 69. Daar is mijn jongste broer ook geboren.
Ik sluit bij een kopie van een rapport uit klas 3a. Meester de Feijter had ik toen.

Groeten Ger Hagendoorn
Oud Beijerland

Ik heb op de ds J van Haeringenschool gezeten van 1966 tot 1972. Daarvoor heb ik op de kleuterschool gezeten die toen in de ’s Gravendeelstraat zat.

De eerste twee jaren op de Ds. J. van haeringenschool heb ik bij juffrouw Letterie gezeten. Zij is toen getrouwd met een broer van Juffrouw Hammer waar ik in het 3^e jaar bij zat. Wat ik daar nog van weet dat juffrouw Hammer getrouwd is in de Laurenskerk. Zij was toen de eerste bruid na de renovatie van de kerk. In het 4^e leerjaar had ik les van meester Batenburg en die woonde in Oud-Beyerland. In het 5^e leerjaar had ik les van meester de Feijter. Woonde toen in Barendrecht en had 3 kinderen. Een dochter heeft later bij mij op de MAVO gezeten. In de 6^e klas had ik les van Meester Weeda.

Ik zou het erg leuk vinden als de oude schoolfoto's op de site kunnen, en dan maar hopen dat er nog veel meer komen. Op www.schoolbank.nl staan deze foto's ook maar dan nog met de namen erbij.

Ik heb met veel plezier de site van mijn oude basisschool, toen nog de van Haringen school gelezen. Ik heb daar tot 1978 (dus vanaf 1972) op school gezeten. Ik kan mij juffrouw Schipper nog herinneren als heel klein aardig vrouwtje en ook kan ik nog vaag een groot afscheidsfeest voor haar herinneren. De opvolger van juffrouw Schipper was meester Hammer, die ligt nog vers in een geheugen als een strenge maar rechtvaardige leraar. Hij was de leraar in de zesde klas. Verder heb ik in de klas gezeten bij juffrouw Haringa, meester van Rikxoort en juffrouw Schiereck. Wat ik erg mis in het stukje geschiedenis is de dependance aan de Spijkenissestraat. Hier heb ik toch ook wel heel goede herinneringen aan. De eerste vier klassen heb ik daar doorlopen.
mvg, Marco de Bie.

Ik vond, zoekend naar de naam Duijser uw website van de Van Haeringenschool. Dat leidde tot onderstaande herinnering.
Het zou natuurlijk leuk zijn als er mensen waren, die zich mijn vader in de rol van "meester Duijser" nog kunnen herinneren, maar dat zijn dan wel mensen die met internet kunnen omgaan, meer dan 74 jaar zijn en het goede trefwoord weten te vinden.
Ik ben een zoon van Aart Duijser, onderwijzer op de Van Haeringenschool. Mijn vader, in 1981 overleden staat op de foto (hieronder !) uit 1938 rechts boven met de nogal flamboyante hoed. (Hij was toen 30 jaar en -naar echt gereformeerde gewoonte- al vader van 3 kinderen, waaraan er later nog 3 werden toegevoegd.) Wat ik, zelf geboren in 1937 te melden heb is een onvergetelijke tocht in najaar of winter 1944. In Rotterdam was honger en narigheid. Ik herinner mijn moeder met een babyzusje op de bank. Ze had opgezwollen benen van hongeroedeem en ik moest afscheid nemen, want ik ging met het hoofd van de school van mijn papa naar beter oorden. Dat ging lopend vanaf Rotterdam richting Friesland. Met een handkar, waarop het dochtertje van het schoolhoofd, meester A.P. van Esch en ik met elkaar grapjes maakten en gesprekken hadden over "de moffen". Na enkele dagen werd ik gedropt in Wezep, waar de plaatselijke predikant me bij een boerenfamilie onderbracht. Daarover valt veel te vertellen, maar dat hoort niet hier. Wel meld ik dat ik na de oorlog maar één ding wilde: boer worden. Mijn vader, (echte pedagoog) vond dat prima: "maar maak wel eerst je gymnasium af!" Van boeren is het verder niet gekomen.
En meester Aart Duijser? In en vlak na de oorlog schreef hij kinderboeken met een hoog Callenbachgehalte. Voornamelijk om het niet al te aantrekkelijke onderwijzerssalaris wat aan te vullen. Hij werd uiteindelijk inspecteur voor het kweekschoolonderwijs, oprichter van de vereniging voor handenarbeid en erelid van de Nederlandse vereniging voor tekenonderwijs. Hoewel hij een opleiding had gevolgd aan de kunstacademie in Rotterdam ging hij pas na zijn pensionering schilderen, hoewel hij zijn hele leven bezig was met het inspireren van anderen met artistieke aanleg. Ook al meent elk zijn uil een valk te zijn, hij deed dat schilderen niet onverdienstelijk.

Ik was leerling van de Ds.v H.school van 1939 tot 1945, met de meesters Van Esch, Van der Vliet, Gruppelaar, Duijser en juffrouw Groenendijk niet te vergeten!!!
Nóg ruik ik de herfstgeur op de speelplaats aan de Millinxstraat.
Nóg herinner ik mij het "ringenspel" in de 1e klas met juffrouw Groenendijk op de ouderavond.
Nóg herinner mij in de 2e klas meester Van Steenbergen uit Dordrecht, die in zijn gebed altijd een gedeelte uit psalm aanhaalde
als volgt: "Gij die de aarde hebt tot een voetbank U-wer voeten" , de lettergreep 'wer' met nadruk uitgesproken als 'ver'.
Ik herinner de klassen 3 en 4 met meester Van der Vliet, een meester-verteller, die de leerlingen altijd bij zijn verhalen inschakelde, altijd keurige costuums droeg (hij staat ook op de foto met chique hoed links achter).
Ik herinner mij meester Gruppelaar vaag, die ooit wel eens inviel.
Ik herinner mij in de 5e klas meester Duijser, een lange- ietwat slungelige en magere man, die ons keer op keer verraste met een prachtige tekening in kleur op het bord, waarvan ik mij de tijger nog levendig herinner, zo zelfs dat ik 'm nóg duidelijk voor me zie!
Vreemd genoeg weet ik van zijn manier van lesgeven weinig meer af.
En dan tot slot klas 6 met meester Van Esch, waarbij de maandagochtend een verhaal apart was......
Dan werd er gecollecteerd voor de zending. Drie leerlingen mochten bij toerbeurt elk in een rij van voor naar achter langs gaan met een zendingsbusje. Ze mochten pas starten als de klas het lied "Hoort gij die stemmen, roepend in de verte" hadden aangeheven.
Meester Van Esch zat dan zelf achter de lessenaar, met zijn rechter voorvoet op de voetenplank, terwijl hij zijn rechterbeen onophoudelijk liet trillen.......

Mijn gehele schooltijd heeft zich vrijwel in de oorlog afgespeeld en ik kan U zeggen dat het een ongemeen spannende en interessante tijd was.......
Ik kan geen data noemen, zelfs geen exacte jaren, maar herinner me dat we vaak geen school hadden, omdat de Duitsers in onze school lagen, evenals in de openbare school "met het ronde hek" aan de overzijde van de straat.
Wij hingen als kinderen vaak rond bij de school want er was heel wat te zien en te horen. Soldaten gingen in en uit (ik hoor nog het ijzerbeslag van de laarzen in de gang van de school), ze marcheerden af, ze kwamen luid zingend terug (Hei li hei lo hei li hei. lo, hei li hei lo, ha ha, etc etc.we konden het meezingen).
Ik herinner mij nog hoe een Duitse soldaat(een mof zeiden wij) met een gesneden brood tussen de handen in de deuropening van de school verscheen, vroeg of we honger hadden, zich omdraaide en de gang weer inliep, gevolgd door de jeugd-meute, waarna hij alle boterhammen achterwaarts over zijn hoofd ons toewierp en zich vermaakte met "het gevecht om de boterhammen`´´.

In de 6e klas werd verplicht Duitse les gegeven. Soms werd onze 1e en of 2e klas gevoegd bij de 6e klas en zo leerde ik daar mijn eerste Duits - ``Ìch bin Peter, Du bist Paul, Ich bin fleissig, Du bist faul. Eins zwei drei, Du bist frei:::!! (hoewel het toen met de vrijheid gedaan was......)````

De school in de Zwederstraat diende als dependance en daar moesten we dan individueel naar toe lopen.
Hoe vaak dat geweest is en hoe lang dat geduurd heeft weet ik niet meer.
Wél weet ik dat de voettocht naar school vaak werd onderbroken door luchtalarm (soortgelijk geluid als nu de maandelijkse testsirene!). Dan doken we in een portiek, hoorden en zagen de granaatscherven voor ons op straat vallen, en vervolgden onze schoolgang na de sirene éinde luchtalarm´ , waarna wij de granaatscherven gingen verzamelen, waar we soms onze vingers nog aan brandden......

In mijn klas zat Elie Ossedrijver, een klas lager zijn broertje Jaap Ossedrijver en nóg een klas lager het broertje Miesje(Michel) Ossedrijver. Ze woonden in een portiekflat aan de Mijnsheerenlaan. Ze hadden het erg rijk...vader had een limonadefabriekje in de Joh.Brandtstraat, waar we vaak champagnepils gingen drinken.... Ik kwam daar vaak thuis.....er hing altijd een vreemde geur......
En op een gegeven moment waren ze er niet meer.....waarover ik me nooit heb verwonderd.....heb me nooit afgevraagd waar ze waren.....er werd ook geen aandacht aan geschonken.....er is geen woord over gerept......

Jaren geleden tijdens een bezoek aan de Hollandse Schouwburg in Amsterdam, rijen namen lezend, realiseerde ik me pas heel erg goed en zeker waar ze gebleven waren........
Het verwondert mij (en voel me er schuldig over) dat ik er eerder niet meer bij stil gestaan had of zelfs maar over nagedacht.....
Dat beschouw ik als mijn zwarte bladzijde uit de oorlog.......

De gemeenteplantsoenen en het gehele midden van de Mijnsheerenlaan stonden in 1944 vol met aardappelplanten, die rond ``Dolle Dinsdag`` door de hongerende bevolking massaal werden gerooid en ik durfde als 11-jarig jochie in de late namiddag met een kolenschopje ook nog 12 aardappeltjes te verzamelen, want alles was al gerooid......
De voedseldroppings heb ik intens beleefd op het Mijnsheerenplein. We konden de Lancasters haast grijpen....
Bij het kaalscheren van ``moffenmeiden`` stond ik op het hek van de school aan de Zwartewaalstraat, waar het zich allemaal afspeelde.....

Hoe we de school terugvonden na de oorlog weet ik niet. Juli/Aug.1945 ging ik van school af en Sept.´45 ging ik naar de Eben Haèzer MULO in de Wielerstraat, met als leraren de heren Van der Hoeven(hoofd), Brakel, Veenstra, Steenbergen, Van Lambalgen, Gerritsen, Bouman, Lengkeek. de Groot, Vliegenthart.

Vorig jaar heb ik een stapeltje jeugd(jongens)boeken weggegeven aan mijn kleinzonen in Leiden, waaronder het prachtige boek
``De club uit de rietschuur`` van A. Duijser.......... Ik heb het stuk gelezen.......

Helaas zijn er in die jaren geen school/klasse-foto´s gemaakt.

Lees ook de bladzijde over oudleerlingen van de school, klik hier

Mijn vader Jan Middelhoek en diverse ooms staan op deze foto en daarom heb ik natuurlijk belangstelling voor een nog scherpere foto.

Hartelijk dank voor het toesturen van de grote foto uit 1938. Mijn vrouw en ik herkennen velen.
Mijn vrouw zat op de school Bethel, waar mijn vader hoofd was (vanaf 1947) en ik bij Moene.
Daarna heb ik de MULO Eben Haëzer bezocht.
Nu we zelf 81 zijn, moeten we ervan uitgaan, dat bijna niemand op de foto nog leeft.
Zover ik weet, leeft Daan Haeck (rechts van het midden zonder hoed) nog. In 1938 was hij waarschijnlijk nog kwekeling.
Maar ook Daan Haeck is enkele jaren geleden overleden. Vermoedelijk leeft niemand meer van de foto.

F. L.T. Moene was hoofd van de Juliana van Stolbergschool aan de Mare. Zover ik kan nagaan is de school nu afgebroken.
Mijn vader (Jan Middelhoek) was eerst onderwijzer ergens aan de Putselaan. Hij werd toen hoofd van een houten noodschooltje aan de Beukendaal.

Dat schooltje kreeg te weinig leerlingen en werd toen weer opgeheven. Mijn vader werd toen weer onderwijzer nu bij Moene en behield zijn salaris als hoofd.

In de oorlog ging Verwoest met vervroegd pensioen (zijn zoon kwam onder de tram) en mijn vader werd toen hoofd van de Bethelschool.

Langbroek was toen hoofd van de Pniëlschool. Er waren toen nog genoeg leerlingen.

Mijn vader heeft meegemaakt dat de Duitsers in de oorlog de school vorderde en dat de ondergrondse toen heel snel al hun wapens over de Strevelsweg droegen naar de nu afgebroken Sandelingenplein kerk.
Mijn oom A. Duyser was een van de eerste onderwijzers van de ds J. van Haeringenschool

Ik heb van 1960 -1966 op de Ds van Haeringenschool gezeten. Ik vond het er altijd erg leuk.
In de 3e of 4e klas zat ik bij juffrouw Vink in de klas. Dat was het jaar dat zij trouwde en we gingen met de hele klas naar de kerk in Charlois. In de 5e klas zat ik bij meester Weeda. Hij zong vaak met ons, 2e stem, maar we kregen altijd te horen: jullie zakken als bakstenen. Hij woonde aan de Lange Hilleweg 181. Zelf woonde ik op nr 205. Later toen ik trouwde ben ik komen wonen, ja toevallig, in het huis van meester Weeda.
In de 6e klas hadden we juffrouw Schipper. Met Margo Soutendijk en Adri Telleman kregen we soms apart les van mevr. Masselink omdat wij naar de HBS gingen. De kinderen die naar de mulo of HBS gingen kregen extra lesuren, dat noemden ze 'de opleiding'
Tegenover de school woonde Jannie Huisman en Guus van Oudheusden (zijn vader was broeder op de ambulance).

Op de hoek van de Millinxstraat was een winkeltje. Daar kon je voor een paar centen toffees kopen. En als je een toffee had met nog een extra wit papiertje erin kreeg je er een extra.
Verder herinner ik me nog veel kinderen, Mieke van Oudheusden, Jels Wondergem woonde aan de Dordtselaan en speelde viool, Koos van de Kruk buurjongen van Mieke, die door juffrouw Schipper bij zijn haar werd gegrepen en in zijn gezicht werd geslagen omdat hij zijn best niet deed. Ze zei dat dat van zijn ouders mocht. Hanneke Boer, het mooiste meisje van de klas.
Juffrouw Schipper kwam 1x per jaar thuis bij ons en dan mochten we met haar auto meerijden, een grote witte Opel in mijn beleving. Op schoolreis naar Plaswijk. Soms moest een van de kinderen even naast juffrouw Schipper lopen om haar te ondersteunen, want ze liep moeilijk, vooral op zo'n park.
In de 5e klas gingen wij op werkweek naar Ermelo, naar de Driehoek. Met de boswachter mee, naar een kippenfokkerij, een kerk bezoeken. Het was toen dat ik dacht: later ga ik in het bos wonen. Nu 15 jaar geleden, hebben mijn man en ik dat inderdaad voor elkaar gekregen.
Tineke Langbroek-Versteeg.

Beste allemaal.
Toch leuk om te vermelden:
Ik heb samen met mijn (helaas te vroeg overleden) tweelingzus Yolanda hier op school gezeten. Van 1966 t/m 1972; de school heette destijds de Ds. J. van Haeringenschool, School met den Bijbel. In onze klas zat een drieling. Heel bijzonder in die tijd, een tweeling en een drieling. Samen een hele fijne tijd gehad. Toen leerden we nog rekenen en schrijven, tafels opdreunen en werkwoorden vervoegen, zinnen ontleden tot er niets meer van overbleef. Er werd op gehamerd dat er in de Nederlandse taal geen voltooid deelwoord is dat eindigt op dt en bv dat het niet overnieuw is maar over of opnieuw enz.. Voor de schrijfwijze van de voltooide deelwoorden hadden we het ezelsbruggetje 't kofschip. Zat de "stam" van het werkwoord in 't kofschip dan kwam er een 't' aan het eind van het voltooid deelwoord. Dit gold alleen voor de medeklinkers in 't kofschip.
Ook hadden we in de vijfde klas de primeur om kennis te maken met wiskunde. Het ging dan over verzamelingen en deelverzamelingen.
Al met al een zeer goede basis gehad als voorbereiding voor de middelbare school.
De scholengemeenschap het Johannes Calvijn aan de Mare.
De volgende namen waren van mijn meesters en juffrouwen:
Ie klas juffrouw Witteloostuin
2e klas meester de Waard
3e klas meester de Waard
4e klas juffrouw van Veldhuizen
5e klas meester Batenburg
6e klas meester Weeda
Het schoolhoofd was mevrouw T.1. Schipper.
Meester de Waard kwam ik later weer tegen op de middelbare school. Hij was inmiddels wiskundeleraar.
Ik heb wat bijlagen toegevoegd, te weten de voorkant van het rapportboekje (in dat boekje stonden de resultaten van 6 jaar lagere school),de waardering van de cijfers en mijn resultaten van de laatste klas ofwel de 6e klas.